آنفلوانزا گرفتهاید؟ به پزشک مراجعه کردهاید؟ پزشک برای شما آنتیبیوتیک تجویز کردهاست؟ پزشک خود را عوض کنید و جهانی را از نگرانی درآورید!
هر بار که مسافران سفرهای سیاحتی-زیارتی از کشورهای اطراف به ایران باز میگردند، یا فصل سرد و شیوع آنفلوانزا فرا میرسد، مردم (و حتی برخی پزشکان) این موضوع را فراموش میکنند که آنتیبیوتیکها ویروسکش نیستند. آنتیبیوتیکها، به معنای دقیق کلمه، باکتریهای را میکشند. سرماخوردگی معمولی و آنفلوانزا بیماریهایی ویروسی هستند و بالا بروید و پایین بروید، استفاده از آنتیبیوتیکها تأثیری بر ابتلا به آنها نخواهد داشت. اما برخی از مردم (که طبیعیاست سواد کافی ندارند) و برخی از پزشکان (آن معدود افرادی که با داروخانههای کنار مطبشان قرارداد زیرمیزی بستهاند) تصور میکنند مصرف آنتیبیوتیکها ممکن است به بدن برای مقاومت در برابر ویروس یاری برساند، بیخبر (یا باخبر) از این که مصرف آنتیبیوتیکها، مگر در شرایط ضروری (مثل عفونتهای جدی باکتریایی) در عمل به ضرر بیمار و تکتک افراد جامعه است. مصرف بیرویه آنتیبیوتیکها تنها موجب کشتهشدن باکتریهای مفید بدن (مثل باکتریهای دستگاه گوارش)، تکاملیافتن سویههای مقاوم به آنتیبیوتیک در میان باکتریها، آسیب جدی به کبد و کلیهها و مقاومت دارویی در بدن خود فرد میشود. وقتی باکتریهای معمولی بدن فرد نسبت به دارو مقاومت پیدا کنند، نه تنها میتوانند به سویههایی بیماریزا و کشنده تبدیل شوند، بلکه میتوانند این مقاومت دارویی را مثل یک نسخه آشپزی در اختیار باکتریهای مهاجم خارجی هم بگذارند. ابرمیکروبهایی این چنین مربوط به داستانهای تخیلی نیستند. همین امروز چندین سویه از باکتریهایی که مقاومت کامل نسبت به تمام انواع انتیبیوتیکها دارند در مراکز درمانی و پژوهشی شناساییشدهاند و در صورتی که تنها یکی از این سویهها بتواند راهی برای سرایت آسان از فرد بیمار به افراد دیگر پیدا کند، با اطمینانی بالا میتوان انتظار داشت فاجعهای جدی رخ دهد و درصد بالایی از جمعیت انسانها ریق خداحافظی را سربکشند.
طبق گزارش «مرکز پایش و پیشگیری» (CDC) ایالات متحده، پزشکان این کشور دهها میلیون دز آنتیبیوتیک برای درمان بیماریهای ویروسی تجویز میکنند. وضعیت در کشورهای جهانسوم از این هم بدتر است، ولی متآسفانه چون آمار ما همهچیز را نشان میدهد جز جای اصل کاری، با قطعیت نمیتوان آماری از وضعیت کنونی تجویزهای بیمورد آنتیبیوتیک در کشورهایی مثل ایران ارائه کرد. قسمت اعظم این تجویزهای بیمورد ناشی از نگرانی خود بیماران (به ویژه پدر و مادرهای بچههای بیمار) است. گاهی اوقات هم پزشکان ترجیح میدهند به جای درنگکردن برای مشخصشدن نتیجه آزمایش کشت باکتری، از اول خیال خود را راحت کنند و با تجویز آنتیبیوتیک راه تکرار را بر خطر بیماری ببندند، بیخبر از این که این تجویز، خود مسبب خطری بزرگتر خواهد شد. بنابراین فعلا بهترین راه برای به تعویق انداختن حمله باکتریهای مقاوم به آنتیبیوتیک، آگاه کردن مردم است تا تقاضای چرکخشککن و «شیشسهسه» از پزشکان خود نداشته باشند.